Merdunya Dialek Perlis

Negeri Perlis Indera Kayangan mempunyai 22 buah mukim. Setiap mukim tersebut mempunyai pelat atau lenggok bicara yang berlainan. Perlis mempunyai dua bahagian, iaitu Perlis Utara dan Perlis Selatan. Apabila sesebuah negeri bersempadan antara satu sama lain, maka dialek yang ada turut dipengaruhi oleh pengguna bagi kedua-dua bahagian yang bersempadan itu.

Sehubungan dengan itu, pengaruh bahasa atau pelat Siam juga mempengaruhi penduduk di bahagian Perlis Utara, yang bersempadan dengan negara Thailand. Hal ini demikian kerana kemerduan dialek Perlis ini terpengaruh disebabkan oleh pengarah daripada dialek Siam yang mempunyai kemerduan lenggok pertuturan yang sopan dan lebih lembut berbanding dengan dialek Melayu yang lain. Kedudukannya yang unik ini turut memberikan impak kepada dialek Melayu yang dituturkan oleh penutur natif di Perlis.

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, dialek merupakan satu bentuk bahasa yang digunakan dalam sesuatu daerah atau oleh sesuatu kelas sosial yang berbeza daripada bahasa standard, loghat atau pelat daerah. Menurut Zaki Abdul Halim dari Pusat Sains Liberal, Fakulti Sains Gunaan dan Kemanusiaan, Universiti Malaysia Perlis,  dialek Perlis merupakan subdialek bagi dialek Melayu Kedah Utara, termasuklah Kubang Pasu, Padang Terap, dan Langkawi. Dari situlah loghat dialek Perlis wujud daripada sebahagian loghat dalam dialek Kedah.

Dialek Perlis merupakan turunan daripada dialek Kedah (Induk). Penyebaran dialek Melayu Kedah pula tidak asing lagi kerana Perlis telah lama berada di bawah pemerintahan Kedah sebelum kedua-duanya dipisahkan. Berdasarkan dialek Perlis ini, beberapa ciri khas dapat dikenal pasti, iaitu:

• Sabdu (tanda untuk menyatakan bunyi berangkap).

Dialek Perlis mempunyai sabdu seperti yang terdapat pada dialek Kelantan. Sabdu dalam dialek Perlis dapat dilihat dan diperdengarkan bagi konsonan /k/ dan /t/ yang menghasilkan bunyi pekat, tebal dan mendalam semasa konsonan itu diujarkan.

• Kata “mu” hadir di hadapan sesuatu ayat atau perkataan ketika bertutur.
• Perubahan bunyi plosif.

• Leksikal: Kosa Kata Dialek Perlis

Dialek Perlis mempunyai satu keunikan daripada bahasa Melayu Baku walaupun dialek ini dirangkumkan dalam dialek utara yang leksikalnya hampir sama dengan dialek di negeri Kedah, Pulau Pinang dan Perak Utara. Faktor penyebaran dialek di Perlis disebabkan oleh faktor sejarah dan faktor geografi.

Secara ringkasnya, Perlis pada asalnya berada di bawah pemerintahan kerajaan Kedah. Pada masa yang sama, terdapat kerajaan Siam yang bersempadan dengan negeri Kedah. Perlis pula berada di tengah-tengah, iaitu di antara dua kerajaan besar ini.

Peperangan telah berlaku antara dua kerajaan ini dan menyaksikan Perlis memilih untuk berpihak kepada Siam. Setelah peperangan berlalu, Perlis diberi hak pemerintahan sendiri oleh Siam.

Walaupun Perlis telah menunjukkan keragaman dialeknya, dialek Perlis ini masih kurang mendapat perhatian dan penelitian yang mendalam dari segi bidang pengkajian bahasa, iaitu dari segi fonologi, morfologi mahupun sintaksis. Dengan adanya kuasa media sosial kini telah memudahkan dialek-dialek Melayu disebar luas kepada pengetahuan umum oleh pempengaruh media. Hal ini demkian kerana dialek ialah satu khazanah yang sangat bernilai dalam sesebuah masyarakat dan mampu dijadikan rujukan bagi generasi pada masa hadapan.